سرسخت و لجباز

“سرسخت مانند قاطر” یک اصطلاح معروف است. کتاب مقدس در مزمور ۳۲: ۹ در مورد سرسختی قاطر می‌گوید: “همچون اسب و قاطر بی‌فهم مباش، که تنها به افسار و لگام مهار می‌شوند، وگرنه نزدیکت نمی‌آیند”. وقتی نوبت به پیروی از دستورات خدا می رسد، نباید سرسخت یا سخت‌گیر باشیم. ما نباید سرمان را برگردانیم و گردن را سفت کنیم. ما باید بیاموزیم که تسلیم شویم و در دستان او انعطاف‌پذیر باشیم. این خواست ما نیست که خدا از لگام برای ما استفاده کند.

 کتاب‌مقدس مواردی از رفتارهای سرسختانه و لجوجانۀ انسان‌ها را گاه به گاه ثبت می‌کند. در عهدعتیق، فرعون سرسخت بود (خروج ۷: ۱۳- ۱۴)، اما قاطعیت او به نفع خودش و ملتش نبود. اما بعدتر سرسختی توسط قوم اسرائیل، قوم برگزیدۀ خدا، نشان داده شد که بارها و بارها علیه خدا قیام کردند و از محبت و حمایت او دور شدند. در واقع، کلمۀ عبری ترجمه شده “سرسخت” به معنای “رویگردان، سرسخت اخلاقی، سرکش و عقب‌گرد است”.

 عهد عتیق به تاریخ غم‌انگیز یهودیان می‌پردازد که سرسختانه به خدا پشت کردند، کارهای او را فراموش کردند، از قوانین او سرپیچی کردند و از خدایان غیر پیروی کردند. کتاب تثنیه باب ۹، داستان قوم اسرائیل در مورد ساختن گوسالۀ طلایی در کوه سینا را بازگو می‌کند. در آن‌ زمان خدا به موسی گفته بود: “این قوم را ملاحظه کرده‌ای که اینک قومی گردنکش هستند” (تثنیه ۹: ۱۳).  خشم خدا به حدی بود که او به نابودی کامل مردمی سرسختانه به راه‌های خود می‌رفتند، فکر کرده بود (آیه ۱۴).

لجبازی از نگاه خداوند گناه بزرگی است، ولی آنچه که امروزه به نظر می‌رسد مجازاتی بیش ازحد سخت برای یک پسر لجباز و سرکش در نظر گرفته است. کتاب‌مقدس می‌گوید که اگر پسری از اطاعت والدین خود امتناع می‌ورزید، به نظم و انضباط پاسخ نمی‌داد و زندگی نامناسبی داشت، والدین او را نزد بزرگان شهر خود می‌آوردند و  “آنگاه تمامی مردان شهر، او را به سنگ سنگسار کنند تا بمیرد. بدین‌گونه بدی را از میان خود خواهید زدود، و تمامی اسرائیل شنیده، خواهند ترسید.” (تثنیه ۲۱: ۱۸ – ۲۱)

سرسختی در مقابل خدا و اقتدار او، یک جرم جدی است که می‌توان مانند سم در سراسر جامعه پخش شود. در عهد جدید، نمونه‌های بیشتری از سرسختی را می‌بینیم.  وقتی عیسی مردی را با دست خشک در روز سبت شفا داد، سختی قلب فریسیان مسیح را ناراحت و خشمگین کرد. قلب‌های سرکش فریسیان باعث شد که به جای ستایش خداوند برای قدرت شفابخش او و تصدیق مسیح، سعی کردند او را بکشند (مرقس ۳: ۱- ۶).  هنگامی که استیفان سخنرانی خود را مقابل شورا به پایان می‌رساند، آنها را به خاطر سرسختی احمقانه ایشان مورد انتقاد قرار داد: “ای قوم گردنکش، ای کسانی که دلها و گوشهایتان ختنه‌ناشده است! شما نیز همچون پدران خود همواره در برابر روح‌القدس مقاومت می‌کنید.”(اعمال رسولان ۷: ۵۱) و وقتی پولس به یهودیان در قرنتس موعظه می‌کرد، آنها همچنان پیام نجات‌بخش عیسی مسیح را رد می‌کردند. پولس به مدت سه ماه در کنیسه با آنها بحث کرد، “اما بعضی سرسختی می‌کردند و ایمان نمی‌آوردند و پیش روی همگان، ’طریقت‘ را بد می‌گفتند. پس پولس از آنها کناره گرفت و شاگردان را با خود برداشته، همه روزه در تالار سخنرانی تیرانوس به بحث و گفتگو پرداخت.” (اعمال رسولان ۱۹: ۹)

 متأسفانه این سرنوشتی است که در انتظار همۀ کسانی است که در رد مسیح پافشاری می‌کنند. خداوند سرانجام آنها را به سختی قلب آنها می‌سپارد و رها می‌کند.

 نتیجۀ غم انگیز چنین لجاجت و سرسختی بلایی است که در رومیان ۲: ۵ آشکار می شود:

“امّا تو به سبب سرسختی و دلِ ناتوبه‌کارت، غضب را نسبت به خود، برای روز غضب می‌اندوزی، روزی که در آن داوری عادلانۀ خدا آشکار خواهد شد.”

خوب است امروز از خود بپرسیم که در چه قسمت‌هایی ما لجاجت و سرسختی می‌کنیم؟ در چه مواردی از طریق کلام خدا، شبان کلیسا، مشاور و دوست روحانی‌، همسر و حتی اعضای خانواده‌مان موضوعاتی را شنیده‌ایم که باید در آن خصوص تغییراتی در خود ایجاد کنیم اما حاضر به پذیرش نیستیم؟

تغییر سخت است اما عواقب لجاجت و سرسختی به مراتب سخت‌تر و وحشتناک‌تر است.

کشیش حسین سعدی