مردان فراری یکی از معضلات جامعه امروز ایرانیست که زنگ خطری جدی را به صدا درآورده است. معضلی که مسئولین مربوطه بیشتر ترجیح می‌دهند، با کتمان حقیقت یا پاک‌کردن صورت مسئله، بر نقائص و کمبودهای قانونی در این مورد سرپوش بگذارند. تمام آنچه که در جراید خوانده و در شبکه‌های اجتماعی می‌شنویم، تماماً نتایج چنین سهل‌انگاری‌هائیست که پیش و بیش از هر چیز، قلب خانواده، این بنیان مقدس در منظر الاهی را نشانه گرفته است.
پیشتر، از دلایل فراری‌بودنِ مردان از خانه و خانواده به اعتیاد، ارتکاب جرائم و زندان اشاره می‌شد، اما واقعیت تلخ جامعۀ امروزی معضلِ مردان فراری را چیزی بیش از این نشان می‌دهد که به دو دلیل عمده اتفاق می‌افتند؛ نخست فشارهای شدید اقتصادی سالهای اخیر، کوچک‌شدن سفرۀ خانوارها و عدم توان مرد در رفع حداقل‌های معیشتی خانواده است که مرد را تحت فشار شدید بارهای مسئولیتی، مجبور به فرار و ترک خانه می‌کند.
اگر شرایطی اینچنینی در عامل اول که بدان اشاره شد، مردان را متواری می‌سازد چقدر بیشتر می‌تواند برای دیگر اعضای خانواده طاقت‌فرسا باشد. از این جهت که ایشان تجربۀ مسئولیت مشابهی تاکنون نداشته و در این شرایط بایستی در کنار فقدان پدر و مرد خانواده، به تنهایی تمام بار این مسئولیت سنگین را بدوش بکشند.
آمار بالای خودکشی در مردان فراری نسبت به زنان، بخصوص بدلیل مسائل اقتصادیِ روز، یکی از معضلات جامعۀ امروز ایران است که ممانعت از بازتاب‌های آماری آن توسط حکومت، سرپوشی بر ضعف‌های جاریست.
از راهکارهای عجولانۀ ضعیف قانون در مورد خانواده‌های از هم پاشیده که بدلیل مسائل اقتصادی، بی‌سرپناه نیز گردیده‌اند، سپردن فرزندان نوجوان به بهزیستی به تفکیک جنسیتی، و اسکان مادران و پدران در شلترها و اماکنی مجزاست. یعنی آنچه که می‌بینیم جدایی بیشتر و قطع‌کردن حداقل ارتباطات فی‌مابین اعضای خانواده است.
عامل مهم دوم، جستجوی آرامش در خارج از خانواده و ورود به رابطه یا روابط فرا زناشویی است، که منجر به طرد مرد از خانواده و فراری‌شدن او از خانه می‌گردد تا مسئولیت و عواقب این عمل، یقۀ مرد را نگیرد و او را در مقابل قانون و خانواده مسئول نسازد. هر چند که قانون اسلامی در کشور ایران در اینباره ناکارآمدتر از آن است که نسبت به این ضربۀ مهلک عاطفی نسبت به دیگر اعضای خانواده بتواند طریق صحیحی را پیش بگیرد.
برای خود من اتفاق افتاده است که با اشخاصی ملاقات کرده‌ام که بخاطر چنین اتفاقاتی و فرار از عواقب قانونی تعهد به پرداخت مهریه و نفقه و از این دست، مرد از کشور خارج شده تا قانون هیچ دسترسی برای احقاق حقوق زن و بچه‌ها نداشته باشد. حال فکر کنید به پیامدهای این آسیب شوم، که گریبان مادر و فرزندانی را که قرار است با امید و تلاش، آینده‌سازان فردایی بهتر باشند، را می‌گیرد.
بخش زیادی از مشکلات، تحمیل از جامعه و سیاست‌های غلط اقتصادی دولت و بخشی نیز بدلیل نقائص رفتاری و عدم مسئولیت‌پذیری متقابل میان اعضای خانواده است که البته در مبحث ما عامل نخست تأثیرگذاری بیشتر دارد. ناتوانی مرد در توانمندسازی خانواده، باعث ضعف، شکست، سرخوردگی و فرار از مسئولیت‌ها و چه بسا پایانی دردناک نه فقط برای یک‌نفر، بلکه برای یک خانواده و اجتماع خواهد بود. درکنار این روند، کاهش آمار ازدواج، و روی‌آوردن به ازدواج سفید، بدون قبول تعهد و مسئولیت، خانواده را از جایگاه والای ارزشی و اخلاقی خود تنزل داده و فرد را تنها پاسخگو به یک شخص و آن هم خودش قرار می‌دهد.
در پایان با تأکید بر اینکه بایستی سیاست‌های بالاخص اقتصادی دولت در تقویت اقتصاد خانوارها و قشر کم‌درآمد، در جهت حفظ بنیان خانواده و اکرام آن تغییرات بنیادی یابد، باید از اعضای خانواده‌ها نیز خواست تا با تعهد و وفاداری بیشتری، و در اتحاد، یار یکدیگر در شرایط سخت باشند.
در جامعه‌ای که مرد و زن از جایگاه ارزشی و مسئولیتی برابر برخوردار هستند، ایجاد فشارهای روحی و مسئول دانستن طرف مقابل، مانند فشرده‌کردن فنری است که ناگزیر از واکنشی شدید خواهد بود. بدین منظور بایستی طرفین در مواجهه با یکدیگر در بستر مشکلات، از فروتنی، صبر و همدلی بیشتری خود را تقویت کنند تا در جوامعی که سیاست‌های اقتصادی شکننده و افول اخلاقیات به نازلترین سطح وجود دارد، بتوان مشکلات را پشت سر نهاد. در درجۀ اول، دعا و طلب هدایت از خدا یقیناً پرثمر خواهد بود تا بتوان از روش‌ها و ابزاری همچون همراهی، راهنمایی و مشورت با بزرگترهای آگاه فامیل، مطالعات زمینه‌ای و بررسی الگوهای موفق مشابه، و مشاوره با روانشناسان اجتماعی، کمال استفاده را برد.
بی‌شک یادآوری محبت و عشق نخستین و روزهای خوش و عاشقانه‌ای که در رابطۀ خود داشته‌ایم، همانگونه که خدا در مورد فرد به فرد ما عمل نموده، می‌تواند انگیزۀ تلاش و مسئولیت‌پذیری و تعهد را در ما مستحکم نماید.
امید است آگاهی از این معقولۀ مهم فردی و اجتماعی، ما مردان را نسبت به احساسات، تصمیمات و عملکردهای خود در مواجهه با مشکلات و سختی‌های زندگی مراقب و هوشیار نماید تا با برداشتن قدم‌های درست، هم خود و هم خانواده‌مان به سلامت از فشارها عبور نماییم و در نتیجه جامعۀ سالم‌تری را با هم شاهد باشیم.
حامد بلوغیان
Visits: 2